انواع سیفتی باکس
سالانه حدود دو میلیون جراحت ناشی از سر سوزن در میان کارکنان بخش سلامت گزارش می‌شود. در بسیاری از موارد، این آسیب‌ها با ابتلای افراد به بیماری‌هایی مانند هپاتیت B، هپاتیت C و HIV همراه بوده‌اند. هزاران نفر از پرسنل درمانی در اثر تماس مستقیم با زباله‌های نوک‌تیز آلوده، دچار آسیب‌های جدی می‌شوند. بخشی از این خطرات به دلیل نبود ظرف مناسب برای دفع ایمن پسماندهای نوک‌تیز شکل می‌گیرد. سیفتی باکس، محفظه‌ای ساده اما ضروری در روند پیشگیری از این حوادث است. این ظرف دقیقاً چه ویژگی‌هایی دارد؟ چرا انتخاب بین دو شکل دایره‌ای یا مربعی اهمیت دارد؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها، بهتر است نگاهی دقیق‌تر به دو مدل رایج سیفتی باکس بیندازیم.
سیفتی باکس چیست و چه نقشی در مراکز درمانی دارد؟
سرنگ، اسکالپل، لانست، سوزن دیالیز و شیشه دارو بعد از مصرف آلوده و آسیب‌زا هستند. بسیاری از عفونت‌های شایع در محیط‌های درمانی از طریق زباله‌های نوک‌تیز منتقل می‌شوند. به همین دلیل، نگهداری و دفع ایمن این زباله‌ها در مراکز درمانی ضروری است.
سیفتی باکس محفظه‌ای محکم و ایمن است. این ظرف برای مهار زباله‌های تیز پرخطر در مراکز درمانی به‌کار می‌رود. جنس بدنه معمولاً از پلاستیک فشرده و مقاوم ساخته می‌شود و در برابر ضربه و سوراخ‌شدن پایداری بالایی دارد. درپوش آن به‌گونه‌ای طراحی شده که پس از پر شدن قفل می‌شود و امکان باز کردن دوباره ندارد. به همین دلیل، این محصول در اغلب مراکز درمانی مانند بیمارستان، کلینیک و آزمایشگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در برخی مراکز غیردرمانی مانند آرایشگاه‌ها و هتل‌ها نیز کاربرد دارد.
معرفی سیفتی باکس دایره‌ای
مدل دایره‌ای سیفتی باکس در بسیاری از بخش‌های درمانی کاربرد گسترده دارد. این ظرف با طراحی ساده، بدنه مقاوم و امکان نصب روی دیوار یا ترالی، نیازهای روزمره مراکز درمانی را به‌خوبی پوشش می‌دهد. شکل استوانه‌ای، درب چرخان و تنوع در حجم، استفاده از این ظرف را برای پرسنل ساده می‌کند. این ویژگی‌ها به حفظ ایمنی محیط کمک می‌کنند.
درب چرخان برای استفاده ایمن‌تر
درپوش چرخان به کاربر این امکان را می‌دهد که بدون باز کردن کامل درب، پسماند را داخل ظرف بیندازد. این ساختار، احتمال تماس مستقیم با زباله‌های آلوده را به حداقل می‌رساند. پس از پُر شدن ظرف، درپوش نهایی روی آن قرار می‌گیرد. این درپوش با قفل شدن، مانع از خروج پسماند و باز شدن غیرعمدی ظرف می‌شود.
مناسب برای محیط‌های پرتردد
مدل دایره‌ای برای بخش‌هایی طراحی شده که پسماند زیادی تولید می‌شود و سرعت عمل اهمیت دارد. استفاده از این ظرف در محیط‌های شلوغ درمانی رایج است. این ویژگی‌ها، کاربرد ظرف را در چنین فضاهایی راحت‌تر می‌کند:
- تولید در حجم‌های متنوع
- قابل نصب روی دیوار یا ترالی
- وزن سبک و حمل آسان
- طراحی متعادل برای جابه‌جایی سریع
- خط نشانه برای جلوگیری از پر شدن بیش از حد
معرفی سیفتی باکس مربعی
سیفتی باکس مربعی با هدف صرفه‌جویی در فضا و استفاده آسان طراحی شده است. این مدل چهارگوش است و فضای کمتری اشغال می‌کند. برای نصب روی دیوار یا ترالی، از همان هولدر مدل دایره‌ای استفاده می‌شود.
مناسب برای بخش‌های تخصصی
مدل ۵ لیتری به‌دلیل ارتفاع بیشتر، در بخش‌هایی مانند دیالیز که از سرنگ‌های بزرگ‌تر استفاده می‌شود، کاربرد زیادی دارد. بدنه مقاوم آن، ایمنی لازم را هنگام استفاده و حمل حفظ می‌کند.
درپوش با قابلیت استفاده مکرر
درب این مدل دارای زبانه‌ای برای باز و بسته شدن چندباره است. همچنین محلی برای جدا کردن سر سوزن دارد که به افزایش ایمنی کمک می‌کند.
اشغال فضای کمتر
طراحی چهارگوش ظرف را برای قرارگیری در فضاهای محدود مناسب کرده است. این ویژگی در کنار هولدر مشترک، نصب و جابه‌جایی را ساده می‌کند.
مقایسه سیفتی باکس دایره‌ای و مربعی
برای انتخاب بین دو مدل دایره‌ای و مربعی، بهتر است ویژگی‌های هرکدام را در یک نگاه مقایسه کنیم. جدول زیر تفاوت‌های اصلی این دو نوع سیفتی باکس را از نظر شکل، کاربرد و نحوه نصب نشان می‌دهد:
ویژگی‌ها | سیفتی باکس دایره‌ای | سیفتی باکس مربعی |
شکل ظاهری | استوانه‌ای | چهارگوش |
میزان اشغال فضا | بیشتر | کمتر، مناسب برای محیط‌های محدود |
کاربرد درمانی | مناسب برای بخش‌های عمومی مثل اورژانس و درمانگاه | مناسب برای بخش‌های تخصصی مثل دیالیز |
ارتفاع ظرف در مدل ۵ لیتری | متوسط | بیشتر، مناسب برای سرنگ‌های بزرگ |
نوع هولدر | مشترک با مدل مربعی | مشترک با مدل دایره‌ای |
نصب روی دیوار یا ترالی | امکان‌پذیر | امکان‌پذیر |
راهنمای استفاده صحیح از سیفتی باکس
استفاده از سیفتی باکس نیازمند رعایت نکاتی در زمان مصرف است. توجه به این موارد، ایمنی کارکنان را افزایش می‌دهد و خطر انتقال آلودگی را کاهش می‌دهد. در هنگام استفاده از سیفتی باکس، رعایت چند اصل ساده ضروری است:
- همیشه پسماند نوک‌تیز را بلافاصله پس از مصرف داخل سیفتی باکس بیندازید.
- ظرف باید برچسب مشخصات داشته باشد؛ از جمله محل، تاریخ و نام مسئول مربوطه.
- از قرار دادن پسماندهای حجیم یا غیراستاندارد در سیفتی باکس خودداری کنید.
نکات مربوط به پر شدن ظرف:
- زمانی که ظرف به ۷۵٪ ظرفیت رسید، باید تعویض شود (خط نشانه روی محصول درج شده است).
- پر کردن بیش از حد، احتمال نشت و آسیب را بالا می‌برد.
پس از پر شدن، درپوش نهایی باید قفل شود تا ظرف دیگر قابل استفاده نباشد.
شرایط نگهداری:
سیفتی باکس باید در محل خشک و به دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود.
دمای محیط بین ۱۵ تا ۳۵ درجه باشد.
ظرف‌های پر شده باید طبق زمان‌بندی مشخص از بخش خارج و به محل دفع منتقل شوند.
چطور انتخاب دقیق‌تری داشته باشیم؟
مدیریت پسماندهای نوک‌تیز بخشی از فرایند کنترل عفونت در مراکز درمانی‌ست. انتخاب مدل مناسب سیفتی باکس، به شرایط محیط، نوع کاربری و حجم پسماند بستگی دارد. شناخت تفاوت‌های طراحی و عملکرد میان مدل‌های دایره‌ای و مربعی، تصمیم‌گیری را آسان می‌کند.
برای انتخاب مناسب، بررسی مشخصات تولیدکنندگان اهمیت دارد. توجه به استاندارد ملی ۸۵۰۲، طراحی کاربردی و نیازهای واقعی کاربران نقش مهمی در این انتخاب دارد. در بازار ایران، برخی تولیدکنندگان سیفتی باکس با تنوع در حجم و طراحی دقیق شناخته می‌شوند. بهازیست از جمله برندهایی است که مدل‌های مناسب نصب دیواری و ترالی را در اولویت قرار داده است.